Afwisselen in de NT2-les?

Afwisseling tussen curriculum en projecten

In de meeste NT2-lessen, zowel in de ISK-klassen als in de volwasseneducatie, staat de taalmethode centraal. En dat is ook belangrijk, de methode zorgt voor de grote lijn en samenhang in je lesprogramma. Toch kan het goed zijn om je niet te beperken tot die methode. Afwisseling is houdt je lessen interessant en leuk, en brengt leven in de brouwerij. Het houdt het brein wakker en actief, daagt uit en maakt nieuwsgierig. Een leuke manier om afwisseling aan te brengen in je NT2-les is het werken met taalprojecten.

Waarom taalprojecten?

Het werken in projecten kent meerdere voordelen. Allereerst vinden de meeste taalleerders het heel leuk om aan taalprojecten te werken. Ze voelen zich uitgedaagd en serieus genomen en dat zorgt ervoor dat ze er iets goeds van willen maken. Projectmatig werken vraagt, binnen de veilige kaders van het projectplan, om veel eigen inbreng van de taalleerder. De meeste taalleerders willen goed voor de dag komen als ze hun eindproducten presenteren aan de rest van de groep. En dat is een echte opsteker voor de motivatie. Je laat immers iets zien wat je helemaal zelf hebt gemaakt.

Een tweede reden waarom taalprojecten zo succesvol zijn in de praktijk, is de projectmatige aanpak zelf. Waar bij een methodische aanpak de geordende leerstof het uitgangspunt is, staat bij een projectmatige benadering de taalleerder zelf in het middelpunt. Van het begin tot het einde hebben de taalleerders zelf de regie over het project. Ze kiezen een onderwerp en zoeken zelf de bronnen. Ze lezen, schrijven en spreken erover op hun eigen manier. En dat maakt veel impact. Op deze manier zijn het de struikelblokken die een cursist tegenkomt die de leermomenten bepalen en niet het curriculum.

Een groot voordeel, voor zowel de cursist als de docent is de rust die het werken in projecten met zich meebrengt. Deze aanpak vereist dat er veel individueel, in tweetallen of in kleine groepjes gewerkt wordt. De ervaring leert dat er een aantal lesuren lang (bedrijvige) rust in de groep heerst. Iedereen is geconcentreerd bezig met zijn eigen werkstuk.

Dat levert tijdswinst op, tijd waarin je bijvoorbeeld dieper in kunt gaan op de vragen van individuele taalleerders en van meer persoonlijke feedback kunt voorzien. Waar loopt een talleerder tegenaan? Wat kun jij hier aan extra input bieden? Projectmatig werken is een uitgelezen kans om je leerlingen of cursisten gerichter onderwijs-op-maat te bieden en om ze de persoonlijke aandacht te geven waar het anders misschien niet van komt.

Alle vaardigheden aan bod

NT2 is een vak dat bij uitstek gericht is op het trainen van vaardigheden. Maar misschien krijg je onbewust de indruk dat bij projectmatig werken de focus verschuift van het trainen van deze vaardigheden naar meer inhoudelijke kennis. Dat is onterecht.

Tijdens het werken aan taalprojecten zijn de cursisten voortdurend aan het lezen, luisteren, spreken en schrijven. Ook nog eens met een doel, het project wordt een middel om iets voor elkaar te krijgen. Dit maakt de activiteit zinvoller en uitdagender. Daarnaast trainen de leerlingen of cursisten ook extra vaardigheden die bij een methodegerichte aanpak niet of veel minder aan bod zouden komen, zoals het opzoeken en beoordelen van informatie, het schrijven van verschillende tekstsoorten en presenteren. Maar ook aantekeningen maken en verslagen schrijven zijn vaardigheden die aan bod komen bij projectmatig werken. De talige vaardigheden blijven dus gedurende het project de belangrijkste doelstelling.

Het projectplan

Een goed taalproject kent een aantal voorwaarden. Allereerst is het belangrijk dat je begint met het maken van een projectplan op papier. Dit projectplan biedt zowel jou als je leerlingen of cursisten houvast tijdens het project. Het is dus belangrijk dat je het projectplan in ‘leerlingen- of cursistentaal’ schrijft.

Een van de onderdelen van het projectplan is het definiëren van de doelstellingen. Dit is een van de voorwaarden voor een goedlopend project. Het is belangrijk dat je deze voorafgaand aan het project specificeert. Voorbeelden van doelstellingen bij een taalproject kunnen zijn:

Woordenschat rondom een bepaald thema uitbreiden
Leren opzetten en uitwerken van een presentatie
Het vergroten van de spreekvaardigheid door bijv. een presentatie te houden

Een volgende belangrijke voorwaarde is het benoemen van de criteria waaraan de eindresultaten zullen worden getoetst. Het is belangrijk dat je deze begrijpelijk en expliciet maakt in je projectplan. Voordat jullie starten met het taalproject is het aan te raden om gezamenlijk uitgebreid stil te staan bij de opdrachten en de criteria. Zo zorg je ervoor dat iedereen goed begrijpt wat precies de bedoeling is en aan welke eisen moet worden voldaan.

Taalprojecten op elk niveau

Het leuke aan taalprojecten is dat je ze op elk niveau kunt doen. Werk je met beginnende cursisten en ben je bang dat projectmatig werken niets voor hen is? Dat is niet nodig. Voor deze groep leerders is het wel essentieel dat je bij het opzetten van je project goed oplet dat het project goed afgestemd is op de groep. Kies bijvoorbeeld een onderwerp dat aantrekkelijk en haalbaar is voor de groep, een opzet die uitvoerbaar is en stel criteria vast die aansluiten bij hun niveau. Dit is natuurlijk voor iedere groep belangrijk, maar voor beginners of mensen die moeite hebben met het leren van een taal is het van belang hier extra oog voor te hebben.